بررسی شدت بیابان زایی در اراضی آبیاری شده با پساب تصفیه شده شهر یزد و مقایسه آن با اراضی طبیعی با بهره گیری از معیار خاک در مدل imdpa

از مهم ترین مسائلی که بر کیفیت محیط زیست جهان فشار زیادی وارد می آورد، پدیده بیابان زایی است. با توجه به این که در مناطق خشک و بیابانی دسترسی به منابع آب با کیفیت محدود است، استفاده بهینه از تمامی منابع آب موجود از جمله فاضلاب تصفیه شده امری ضروری است.به منظور ارزیابی پدیده بیابان زایی تحقیقات گسترده ای در نقاط مختلف جهان صورت گرفته است که منجر به ارائه ی مدل های منطقه ای زیادی شده است. از جمله این مدل ها می توان به مدل ایرانی imdpa اشاره کرد. از آن جایی که آبیاری با پساب بیشترین تاثیر را بر روی خاک دارد، در این تحقیق با استفاده از مدل imdpa شدت بیابان زایی اراضی آبیاری شده با پساب تصفیه خانه فاضلاب شهر یزد و اراضی طبیعی منطقه با در نظر گرفتن معیار خاک مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. شاخص های مورد بررسی شاخص بافت خاک، درصد سنگریزه عمقی خاک، عمق خاک و هدایت الکتریکی بود. به این منظور اراضی آبیاری شده و اراضی طبیعی به عنوان واحدهای کاری انتخاب شد. سپس با بهره گیری از نرم افزار arc gis v.9.3 نقشه های مربوط به هر شاخص تهیه شد. در پایان از میانگین گیری هندسی شاخص ها، نقشه حساسیت بیابان زایی محدوده مطالعاتی از نظر معیار خاک به دست آمد. همچنین به کمک نرم افزار spss v.21 و با استفاده ازآزمون های آماری من- ویتنی و t مستقل، مقایسه آماری بین اراضی آبیاری شده با پساب و اراضی طبیعی منطقه انجام شد.نتایج نشان می دهد که در اراضی آبیاری شده با پساب، معیار خاک با میانگین وزنی 21/1 در کلاس بیابان زایی کم قرار می گیرد. موثرترین شاخص در افزایش شدت بیابان زایی در این محدوده شاخص بافت خاک است. در اراضی طبیعی منطقه نیز معیار خاک با متوسط وزنی 89/2 در کلاس بیابان زایی شدید قرار دارد. شاخص هدایت الکتریکی موثرترین شاخص در افزایش شدت بیابان زایی در این محدوده است. همچنین با در نظر گرفتن تمامی محدوده مورد مطالعه، معیار خاک با میانگین وزنی 8/2 در کلاس شدت بیابان زایی شدید قرار می گیرد و موثرترین شاخص در افزایش شدت بیابان زایی در این محدوده شاخص بافت خاک است.